به گزارش آرتین پولاد و به نقل از فارس، معضل مهاجرت از روستا به شهر از سال‌های گذشته به‌ عنوان یکی از چالش‌های مهم کشورهای در حال‌ توسعه محسوب می‌شده و ناهنجاری‌های اقتصادی و اجتماعی برای این کشورها به وجود آورده است.

در ایران بروز خشک‌سالی، عدم سرمایه‌گذاری مناسب در کشاورزی صنعتی و افزایش بیکاری این روند را تشدید کرده و حتی مهاجرت از شهرهای کوچک و متوسط به سمت پایتخت نیز به آن اضافه شده است؛ افزایش حاشیه‌نشینی در شهرها و تبعات زیان‌بار آن از جمله نتایج این‌گونه اتفاقات در کشور است و از همین رو با توجه به شرایط فعلی کشور، باید چاره‌ای برای آن اندیشیده شود.

احداث شهرک‌های صنعتی و تقویت شرکت‌های کوچک و متوسط

احداث شهرک‌های صنعتی در نزدیکی شهرهای کم جمعیت، مناطق محروم و روستاهای مستعد مهاجرت از جمله راهکارهایی است که در کشورهایی نظیر چین و ترکیه آزموده شده و به نتیجه نیز رسیده است؛ دولت در این سیاست، تمرکز خود را بر تقویت کارگاه‌های کوچک و متوسط می‌گذارد و سعی می‌کند با راهکارهایی نظیر بهبود فضای کسب‌ و کار، وام‌های ارزان و ارائه مشوق‌های صادراتی، فعالیت این بنگاه‌ها را گسترش دهد.

اما مشکلی که در ایران وجود داشت، چالش تشکیل سرمایه ثابت در این مناطق بود؛ به این معنا که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌های حمل‌ و نقل، آب، برق و یا مشکلات نظیر آن، تمایلی به سرمایه‌گذاری در این مناطق از خود نشان نمی‌دادند و بنگاه‌های موجود در این مناطق نیز به دلیل مدیریت سنتی، توانی برای تغییر و سرمایه‌گذاری بیشتر نداشتند.

از این رو، صرفاً سرمایه‌گذاری دولت در این سیاست راهگشا بود و سایر روش‌های جذب سرمایه‌گذاری به نتیجه نمی‌رسید.

ظهور طرح‌های استانی فولاد

بر همین اساس، در ایران نیز، دولت در نیمه دهه ۸۰ با رویکرد احداث صنایع مادر، سرمایه‌گذاری‌هایی را در مناطق مختلف کشور و با تأکید بر مناطق کمتر توسعه یافته صورت داد که طرح‌های استانی پتروشیمی و فولادی از جمله این طرح‌ها بود.

با توجه به نیاز کشور به تولید فولاد خام، برنامه افزایش ظرفیت اسمی تولید فولاد خام تا سقف ۱۷.۱ میلیون تن در سال طی مصوبه ۴۳ و پس از تصویب شورای اقتصاد به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران مجوز داده شد تا در طرح‌های استانی برای تولید ۴.۶ میلیون تن فولاد خام سرمایه‌گذاری کرده و یک سال پس از بهره‌برداری حداقل ۵۱ درصد از سهام آن‌ها را به بخش غیردولتی واگذار کند.

طرح‌های هشت‌گانه که در ۸ منطقه کم برخوردار و محروم کشور در دست اجرا هستند عبارت‌اند از طرح فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری در استان چهارمحال و بختیاری، طرح فولاد نی‌ریز در استان فارس، طرح فولاد شادگان در استان خوزستان، طرح فولاد میانه در استان آذربایجان شرقی، طرح فولاد قاینات در استان خراسان جنوبی، طرح فولاد سبزوار در استان خراسان رضوی، طرح فولاد بافت در استان کرمان و طرح فولاد بافق در استان یزد.

هر یک از طرح‌های هشت‌گانه پس از راه‌اندازی و در زمان بهره‌برداری حدوداً برای ۸۰۰ نفر به‌ طور مستقیم و برای ۸ هزار نفر به‌ طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد می‌کنند؛ در میانه راه نیز به دلیل اتمام اعتبارات، تکمیل این طرح‌های ۸۰۰ هزار تنی به‌ طور کامل متوقف شد.

اغلب این طرح‌ها دور از دسترس خطوط ریلی، معادن و راه‌های اصلی کشور احداث شد و مکان‌یابی صحیحی برای کارا بودن محل احداث آن‌ها صورت نگرفت.

از دیگر سو به دلیل مقیاس پایین تولید در این واحدها و عدم اتصال آن‌ها به واحدهای بزرگ فولاد مشکل تعامل با بالادست و پایین دست و همچنین کاهش بهای تمام شده را برای این واحدها دو چندان می‌کرد و از این رو ادغام این واحدها با فولادسازان بزرگ و توسعه عمودی و افقی فعالیت‌های آن‌ها برای ادامه حیات آنان در صورت رسیدن به بهره‌برداری کاملاً ضروری بود.

مشارکت با فولادسازان برای تکمیل سریع‌تر طرح‌های نیمه‌تمام

پس از آن سازمان توسعه صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به منظور تسریع در فرآیند تکمیل واحدهای فولادی استانی و رفع معضلات مذکور با هلدینگ‌های تخصصی فولاد از جمله فولاد مبارکه وارد مذاکره شد و در پی این مذاکرات، ۶۵ درصد از فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری به مالکیت فولاد مبارکه در آمد تا با تزریق منابع مالی و دانش فنی، این واحد احیای مستقیم فولاد با سرعت بیشتری تکمیل شود.

با گذشت حدود ۱۸ ماه از واگذاری این طرح نیمه‌تمام صنعتی به فولاد مبارکه، واحد احیای مستقیم تولید آهن اسفنجی با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن در سال رسماً افتتاح شد؛ اهمیت این موضوع تنها زمانی مشخص می‌شود که میزان پیشرفت این پروژه را با پیشرفت سایر پروژه‌های فولادی استانی مقایسه کرد.

واگذاری موفقیت‌آمیز فولاد سفیددشت به بخش خصوصی

با وجود به ثمر نرسیدن بسیاری از واگذاری‌های اصل ۴۴ در طی یک دهه اخیر و همچنین صفر شدن تقریبی اعداد واگذاری‌ها در دولت اخیر، واگذاری فولاد سفیددشت به فولاد مبارکه از جمله موارد موفق انگشت‌شمار در این موضوع بوده است و موفقیت‌های اخیر این شرکت در بهره‌برداری از واحد انباشت و برداشت و احیای مستقیم و تداوم عملیات احداث واحد دوم تولید این کارخانه مؤید این مطلب است.

گفتنی است شرکت فولاد سفیددشت در تیرماه سال جاری به‌ عنوان واحد تولیدی نمونه استان چهارمحال و بختیاری نیز برگزیده شد.