ماموریت نسل سوم اتاقهای بازرگانی
نگاه ویژه به جامعه و مسائل اجتماع، دو ماموریت اتاقهای بازرگانی هستند. نسل سوم اتاقهای بازرگانی به دلیل همین دو ماموریت، به مباحث مربوط به توسعه پایدار نیز ورود کردهاند و از همین جهت نوع کارکرد آنها با فعالیتهای اتاقها در گذشته متفاوت است. نایبرئیس اتاق ایران در سخنرانی خود در اجلاس دو سالانه اتاقهای بازرگانی جهانی، گزارشی را در این مورد ارائه کرده است. آنچه پدرام سلطانی در سخنانش به آن اشاره داشته، توضیح سه نسل از اتاقهای بازرگانی و تفاوتها و ماموریتهای نسل سوم اتاقها است. همچنین چگونگی ایجاد توسعه پایدار بهواسطه فعالیتهای این اتاقها محورهای دیگری از صحبتهای او در این اجلاس بودند.
گفته میشود یکی از سکوهای جهش برای بخش خصوصی ایران، مشارکت فعالانه در اجلاس دوسالانه اتاقهای بازرگانی جهان است و از اینرو پارلمان بخش خصوصی ایران پس از موفقیت در انتخابات سال گذشته شورایعمومی فدراسیون اتاقهای بازرگانی جهان، برای حضور قوی در اجلاس اتاقهای بازرگانی در سیدنی استرالیا برنامهریزی ویژهای انجام داده است. در دهمین اجلاس دو سالانه اتاقهای بازرگانی جهان که همزمان با بیستمین سال برپایی این کنگره مهم اقتصادی است، هیات بلندپایهای از اتاق بازرگانی ایران به ریاست پدرام سلطانی، نایبرئیس اتاق ایران و عضو شورای عمومی فدراسیون اتاقهای بازرگانی جهان، به سیدنی اعزام شدهاند. در این دوره از اجلاس اتاقهای بازرگانی جهان، نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور جهان حضور دارند و از این جهت این کنگره جهانی را میتوان در فهرست برترین جلسههای اقتصادی دنیا محسوب کرد که فرصتی بینظیر برای رایزنی بین فعالان بخش خصوصی جهان از اتاقهای بازرگانی کشورهای مختلف است. اتاق بازرگانی ایران در این دوره بهعنوان یکی از حامیان مالی کنگره حضوریافته است.
در روز نخست این اجلاس، سلطانی با نشان دادن اسلایدهایی به ۵ محور اصلی «فرصتهای کسب و کار» در ایران اشاره کرد و گفت: موقعیت ژئوپلیتیک ایران، منابع طبیعی و زیر زمین ایران، منابع انسانی ایران، اندازه بازار ایران و بازار منطقهای و شرایط ویژه جغرافیایی و تاریخی ایران؛ پنج محور اصلی فرصتهای کسب و کار در کشورما محسوب میشوند که هرکدام از آنها شرایط ممتازی را برای سرمایهگذاری و تعاملات تجاری پیشروی سرمایهگذاران قرار میدهند. موضوع روز دوم اجلاس نیز پایداری در کسب و کار و فعالیتهای اقتصادی بود. نایبرئیس اتاق ایران تاریخچهای از روند توسعه و تحول اتاقهای بازرگانی در دنیا را ارائه داد. بر اساس آنچه سلطانی در اینباره ارائه کرد، اتاقهای بازرگانی در جهان از منظر ارائه خدمات و مرکز توجه فعالیتهایشان به سه نسل تقسیم میشوند؛ نسل اول اتاقهای دولتمحور هستند که تمرکزشان بر حل مسائل فعالان اقتصادی و مشکلات محیط کسب و کار در تعامل با دولت بوده است، نسل دوم اتاقهای عضومحور بودند که از اوایل قرن بیستم شکل گرفتند؛ در این دوران اتاقها محلی برای شبکهسازی این فعالان اقتصادی بودند و بر ارائه خدمات به اعضا تمرکز داشتند تا با استفاده از پتانسیل آنها بتوانند کسب وکارهایشان را رونق بیشتری دهند و در نهایت نسل سوم اتاقهای جامعه محور هستند؛ اتاقهای بازرگانی از حدود دهه 70 میلادی قرن بیستم به این سمت سوق پیدا کردند. اتاقهای نسل سوم توجه خود را بر جامعه و در مسیر حل مسائل و معضلات اجتماعی و کسب و کار متمرکز کردهاندو «اتاقهای جامعه محور» نامگذاری شدهاند. برای اتاقهای نسل سوم ماموریتهایی نیز مطرح شده است. جامعه و مسائل جامعه ماموریتهای اصلی این اتاقهاست که به گفته سلطانی این دو ماموریت، به مفهوم پایداری است. بر این اساس، اتاقهای بازرگانی در جهان به واسطه نگاه ویژه به جامعه و مسائل اجتماع به بحث بسیار مهم پایداری و توسعه پایدار ورود پیدا کردهاند و از همین جهت هم، جنس فعالیت اتاقهای نسل سوم تفاوت بسیاری با اتاقهای نسل اول و دوم دارد. اما به گفته نایبرئیس اتاق ایران، اتاقهای نسل سوم، هنوز در قالب ابتکارات عمل میکنند تا خدمات؛ فرق ابتکارات با خدمات در این است که ابتکارات معمولا پروژههایی هستند که بهصورت خلاقانه بدون اینکه استاندارد واحدی داشته باشند، ایجاد میشوند و معمولا مدت زمانشان میتواند محدود باشد یا اینکه بهصورت ممتد ارائه نشوند، همچنین از اتاقی به اتاق دیگر تفاوت داشته باشند. نکته مهم این است که این ابتکارات برخلاف خدمات اتاقهای نسل اول و دوم هنوز جهانی نشدهاند؛ یعنی اتاقهای بازرگانی در کشورهای مختلف الزاما آنها را ارائه نمیکنند و یا بهصورت محدود وجود دارند.
این در حالی است که اهداف و برنامههای اتاقهای نسل سوم باید از ابتکارات به سمت خدمات سوق پیدا کنند، برای این کار لازم است یک سلسله اقداماتی انجام شود. در درجه اول باید به ظرفیتهای ویژهای که اتاقها در جهان دارند توجه شود؛ اتاقهای بازرگانی در سطح جهان باشگاهی از نمایندگان کسب و کارهای مختلف یا یک گسترهای از شرکتهای کوچک و متوسط محسوب میشوند؛ شبکهای که ظرفیتهای بسیار خاص و ویژهای دارد. در واقع اتاقها، مجموعهای از مهارتها و خلاقیتهای اعضا هستند که گرد هم آمده و پتانسیل بسیار بزرگی را شکل دادهاند. البته به عقیده سلطانی ارائه خدمات از سوی اتاقهای بازرگانی باید چارچوب داشته باشد. ارائه خدمات باید در یک ارتباط سهگانه انجام شود؛ یعنی ارتباط اتاقها، دولت و جامعه مدنی؛ ارتباطی که طبیعتا بخش خصوصی یعنی شرکتها به تنهایی نمیتوانند برقرار کنند و به همین جهت اتاقهای بازرگانی در سراسر جهان باید بهعنوان نمایندگان بخش خصوصی پیشران و هماهنگکننده ایفای نقش بخش خصوصی در پایداری باشند. تعامل و استفاده از ظرفیتهای اتاقهای متعدد در استانهای یک کشور، یک منطقه جغرافیایی، یک قاره و در نهایت کل دنیا یک حلقه یا یک شبکه گستردهای را بهوجود میآورد که میتواند در توسعه پایدار در جهان و ارائه خدمات مربوطه نقشی بیبدیل را بازی کند و خدماتی را در سطح جهان به جوامع مدنی مختلف به شکل واحد ارائه دهد.