دولت سیاست‌های زیربنایی را تنظیم کند
به گزارش آرتین پولاد: در حال حاضر در ایران حدود ۳۰ تا ۳۲ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد وجود دارد. با این حال برای دستیابی به افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ مبنی بر تولید ۵۵ میلیون تن فولاد باید بیش از ۲۰ میلیون تن دیگر ظرفیت جدید در صنعت فولاد کشور ایجاد شود که این امر به حدود ۸ تا ۹ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری جدید برای احداث واحدهای فولادی نیاز دارد. شکى نیست که این سرمایه‌گذاری منحصر به سرمایه‌گذارى مستقیم در صنعت فولاد نیست. چرا که برای دستیابی به میزان تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، کشور در درجه اول نیازمند زیرساخت‌های لازم است.
متاسفانه زیرساخت‌های کنونی حتی برای ظرفیت ۳۰ میلیون تنی صنعت فولاد کافی نیستند. این یعنی با وجود آنکه تولید سالانه فعلى صنعت فولاد کشور حدود ۲۰ میلیون تن است، اما در رابطه با زیرساخت‌های حمل‌ونقلی مانند ریل، جاده و حتی اسکله‌های موجود در سواحل، کمبودها و مشکلات بسیاری وجود دارد که در این زمینه بسیاری از نقاط به گلوگاه تبدیل شده و عملا امکان استفاده از کل ظرفیت موجود نیست.
کمبود زیرساخت، گلوگاه صنعت فولاد
اگر بخواهیم در افق ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد برسیم، برای تأمین نیاز کک سازى‌ها و کوره بلندهاى موجود، کشور نیازمند واردات زغال‌سنگ کیفى است و در این رابطه باید چند میلیون تن واردات زغال‌سنگ صورت پذیرد. این در حالی است که در کشور ما هنوز اسکله‌ای که بتواند به کشتی‌های ۱۰۰ هزار تنی خدمات دهد و این کشتی‌ها در آن پهلو بگیرد، وجود ندارد. در حال حاضر بیشترین ظرفیت اسکله‌های موجود در کشور ما برای پهلو‌گیری کشتی‌های حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تن است (کشتى‌هاى Handy maxو حداکثر Pana max). توجه به این نکته ضروری است که رقبای صنعت فولاد در کشورهایی مانند چین، کشتی‌هایCape size بیش از ١۵٠ هزارتنى و Valemax400 هزار تنی، سنگ آهن و زغال‌سنگ را از استرالیا و برزیل بارگیری کرده، صرفا با هزینه‌هر تن حدود ۵ دلار به بنادر چین منتقل می‌کنند. این یعنی زغال‌سنگ کیفى و سنگ آهن با Fe بالا و کیفیت بسیار عالی، با قیمت تمام شده پایین‌تر، ازنقاط دوردست تنها با هزینه هر تن ۵ دلار به چین حمل می‌شود. در کشور ما هزینه تمام شده حمل داخلى ماده معدنی از برخى معادن بزرگ به واحدهای فولادسازی بسته به موقعیت مکانى و فاصله آن‌ها حدود ١٠ تا ٢٠ دلار است. بنابراین قدرت رقابت صنعت فولاد کشور ما در مورد هزینه‌های حمل مواد اولیه در مقایسه با رقبای جهانی بسیار کم است. علاوه بر هزینه‌هاى بالاى حمل اساساً امکان حمل متناسب با نیاز، از بسیارى مبادى وجود ندارد و ناوگان حمل جاده‌اى و خصوصا ریلى، توانایى پوشش کل تقاضاى موجود را ندارد.
البته نباید فراموش شود که بحث زیرساخت‌ها تنها به حمل‌ونقل مواد اولیه و محصولات ختم نمی‌شود و موضوعات دیگری مانند تامین آب، برق، گاز و… را نیز شامل مى‌شود. با این وجود زیرساخت‌های حمل‌ونقلی در اولویت قرار دارند و باید در صنعت فولاد علاوه بر ۹ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری برای احداث واحدهای جدید، حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیارد یورو در احداث زیرساخت‌های جدید سرمایه‌گذاری شود. انتظار بر این است که این میزان سرمایه‌گذاری در زیرساخت توسط دولت به عنوان متولى اصلى این امر انجام شود. این رقم صرفا سرمایه‌گذارى‌هاى مرتبط با زیرساخت‌هاى صنعت فولاد است و درصورت لحاظ زیرساخت‌هاى مورد نیاز سایر بخش‌هاى معدنى و صنعتى ارقام بسیار متفاوت خواهد بود. به عنوان نمونه صرفا جهت دستیابى به اهداف توسعه خطوط ریلى کشور در افق ١۴٠۴ رقمى معادل کل عدد فوق، فقط در بخش احداث خطوط ریلى (بدون تجهیز ناوگان حمل) نیاز است. این در حالی است که روند توسعه‌هاى سال‌هاى اخیر و بودجه‌هاى تخصیصى دولت به زیرساخت‌ها پوشش‌دهنده این نیاز و متناسب با آن نیست.