صادرات و واردات فولاد خام عمان
به گزارش آرتین پولاد: تولید فولاد خام در عمان در دهه اخیر شروع شده و با برنامه‌ریزی‌های جامع و جذب سرمایه‌های کلان خارجی در مسیر پرشتاب توسعه و افزایش تولید قرار گرفته است. هم اکنون در زمینه تولید فولاد خام شرکت‌های بزرگ چندملیتی همانند جیندال و واله در عمان سرمایه‌گذاری کرده‌اند. فولاد خام عمان عمدتا به صورت بیلت و بلوم ارایه می‌شود. خط تولید شرکت جیندال عمان تنها تولیدکننده ناحیه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که بیلت فولادی خود را برای تولید قطعات خودرو به اروپا صادر می‌کند؛ همچنین بخشی ار بیلت و بلوم عمان به کارخانجات لوله‌سازی عربستان فرستاده می‌شود.
عمان در بندر و منطقه آزاد صحار غیر از اسکله و پروژه گندله‌سازی واله برزیل، پروژه‌های متعدد فولادسازی را نیز در دست اقدام دارد. کارخانه گندله‌سازی واله عمان در منطقه صحار قرار دارد، جیندال هندوستان نیز در این منطقه یک کارخانه آهن اسفنجی (جیندال شدید) و یک کارخانه نورد راه‌اندازی کرده است، تا زنجیره تولید مواد اولیه و محصولات فولادی را برای مصرف داخلی عمان و تأمین بخشی از بازارهای منطقه حاشیه خیلج فارس، کامل کند. عمان به‌دلیل راه‌اندازی کارخانجات تولید محصولات فولادی ساختمانی مانند میلگرد، در سال‌های اخیر همراه با برنامه‌ریزی افزایش تولید فولاد خام، برای تأمین نیاز این کارخانجات به واردات این محصولات نیز از کشورهای منطقه، به‌خصوص ایران روی آورده است.
در نمودار ۱ حجم واردات و مبادی ورودی و همچنین نوع محصول وارد شده نشان داده شده است. همان‌طور که در نمودار ۱ دیده می‌شود، حجم واردات فولاد خام عمان در ۷ سال اخیر روندی صعودی داشته است. واردات فولاد خام عمان عمدتا به شکل بیلت و بلوم و مبدا اصلی واردات این محصولات به عمان، طی سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ ایران بوده است. در سال ۲۰۱۴ حجم صادرات ایران به عمان حدود ۳۲ هزار تن بود، اما این میزان در سال ۲۰۱۷ تا حدود ۴۵۲ هزار تن افزایش یافت. گفته شد که علت افزایش حجم تقاضای وارداتی عمان تأمین ماده اولیه کارخانجات تازه تأسیس محصولات فولادی بوده است. لازم به اشاره است که در قبال افزایش حجم واردات عمان از ایران از حجم واردات این کشور از امارات کاسته شده است؛ حجم واردات عمان از امارات در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۵ هزار تن بود در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۶ حدود ۸۸ هزار تن گزارش شد.
روابط تجاری ایران و عمان متأثر از روابط سیاسی خوب بین ۲ کشور همسایه است. ایران و عمان بر ۲ سوی تنگه هرمز مسلط هستند که عامل مهمی در حسن همجواری آن‌هاست و از چندین دهه پیش آغاز شده است. ثبات و آرامش این تنگه هم به لحاظ امنیت عمان و هم به دلیل اهمیت آن برای تدوام صدور نفت از خلیج فارس به جهان اهمیت زیادی دارد. همه این موارد ایجاب می‌کند که مسقط روابط عاری از تنشی با تهران داشته باشد، به همین دلیل در سال‌هایی که ایران تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی بود عمان شریک وفادار برای تجارت فولاد خام ایران شناخته می‌شد.
در نمودار ۲ صادرات فولاد خام عمان به تفکیک مقاصد صادراتی و نوع محصول نشان داده شده است. همان‌طور که در نمودار دیده می‌شود، هم‌زمان با افزایش تولید عمان بر میزان صادرات این کشور نیز افزوده شده است، صادرات فولاد خام این کشور از حدود ۴ هزار تن در سال ۲۰۱۱ به حدود ۷۵۰ هزار تن در سال ۲۰۱۶ رسیده است. قطر، عربستان و امارات اصلی‌ترین مقاصد صادراتی فولاد خام عمان بودند. عمده صادرات عمان به صورت بیلت و بلوم بود و اسلب سهم بسیار ناچیزی در صادرات داشت. برنامه اصلی تولید فولاد خام عمان تولید بیلت و بلوم برای تأمین کارخانجات محصولات طویل ساختمانی (میلگرد) است، در حال حاضر بخشی از بیلت کارخانه جیندال شدید به دلیل نرسیدن به حداکثر ظرفیت اسمی کارخانه تولید میلگرد این شرکت و کیفیت بالای ناشی از تکنولوژی‌های به روز تولید، برای مصرف در خط تولید لوله بدون‌درز به عربستان صادر می‌شود؛ در مقابل این کشور برای تأمین ماده اولیه سایر کارخانجات تولید میلگرد و مفتول، بیلت و بلوم وارد می‌کند. علاوه بر عربستان، قطر و امارات نیز مقاصد بعدی فولاد خام صادراتی عمان در سال ۲۰۱۶ بودند.
منبع: اخبار فلزات