مار و پله اقتصادی

پایگاه
خبری آرتین پولاد – به‌تدریج این باور
ایجاد شده بود که مجموعه سیاستمداران و دولتمردان کشور که هر چهار سال یکبار زیرمجموعه‌ای
از آنها عنان دولت را به دست می‌گیرند، دیگر از این اصل بدیهی اقتصاد که «نرخ سود نباید
به‌صورت سیستماتیک کمتـر از نرخ تورم باشد»، گذر کرده‌اند، آن را پذیرفته و در مورد
آن دیگر بحثـی ندارند. حتی تصور می‌شد درخصوص بی‌اثری اتخاذ رویه‌های دستوری نیز در
بازار پول تفاهم حاصل شده است.
اما در هنگامه انتخاب
وزرای دولت دوازدهم مجددا زمزمه حمایت راهبران جدید اقتصاد کشور از کاهش نرخ سود به
میزانی کمتر از نرخ تورم شنیده شد که بسیار تعجب برانگیز و مایوس‌کننده بود.
این چرخش به نوعی
یادآور یکی از سرگرمی‌های دوران کودکی غالب ما «پا به سن گذاشته‌ها» است؛ بازی مار
و پله، بازی‌ای که در آن هر بازیکن باید مسیری را طی کند که در طول آن مسیر مارهایی
بود که در صورت پا گذاشتن روی نیش آنها، بازیکن باید به اندازه طول مار به عقب بازمی‌گشت.
در مقابل در طول این مسیر پله‌هایی نیز وجود داشت که بازیکن را به اندازه طول پله بالا
می‌برد. آنچه به این بازی هیجان می‌داد این بود که تعداد قدم‌های بازیکن به‌صورت تصادفی
و با انداختن تاس معلوم می‌شد و بازیکن اختیـاری در تعیین آن نداشت. به‌نظر می‌رسد
متاسفانه این فرآینـد تصادفی (در مقابل فرآیندی یادگیـرنده) در انتخاب راهبـرد اقتصاد
کشور و رهبران آن نیز مورد استفاده قرار می‌گیـرد. به قول کروگمن «ایده‌های بد شباهت
عجیبی به سوسک‌های توالت دارند، مهم نیست چند بار آنها را به چاه می‌اندازید و سیفون
را می‌کشید آنها باز هم بالا می‌آیند.» این ایده نیز از همان ایده‌های بد است که توان
بالا آمدن خود را از انسجام و «نزدیکی به قدرت» بخش نیازمند به سرمایه که حیات ناکارآی
خود را در گرو سرمایه ارزان و قیمت‌های فزاینده می‌بیند، می‌گیـرد. در مقابل این انسجام،
پراکندگی و ضعف تاثیرگذاری سپرده‌گذاران خرد قرار دارد که در صورت تحقق این ایده باید
شاهد آب شدن حاصل کار و تلاش خود باشند.